ट्रम्पको नयाँ युक्रेन रणनीति: नेटोमार्फत हतियार सहयोग र रुसमाथि कडा शुल्कको चेतावनी

काठमाडौँ – संयुक्त राज्य अमेरिकाका पूर्व राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्पले युक्रेन युद्ध अन्त्य गर्ने उद्देश्यले रुसमाथि दबाब बढाउने नयाँ रणनीति घोषणा गरेका छन्। उनले नेटो सदस्य राष्ट्रहरूले युक्रेनलाई "उत्तम श्रेणीका अस्त्रहरू" उपलब्ध गराउने बताएका छन्। यदि रुसले ५० दिनभित्र युक्रेनसँग शान्ति सहमति नगरेमा उसका साझेदार देशहरूमाथि भारी अतिरिक्त शुल्क (ट्यारिफ) लगाउने चेतावनी पनि ट्रम्पले दिएका छन्।

वाशिङ्टन डीसीमा नेटो प्रमुख मार्क रूटसँगको भेटपछि ट्रम्पले युक्रेनले आफूले चाहेको कुरा प्राप्त गर्न पाओस् भन्ने सुनिश्चित गर्न चाहेको उल्लेख गरेका हुन्। रूटले अमेरिकाले युक्रेनलाई आवश्यक पर्ने ठूलो मात्रामा सैन्य सहयोग नेटोमार्फत उपलब्ध गराउने निर्णय भएको पुष्टि गरेका छन्, जसको आर्थिक भार युरोपेली राष्ट्रहरूले वहन गर्नेछन्। ट्रम्पका अनुसार युरोपेली राष्ट्रहरूले किएभलाई आफ्नो 'प्याट्रिअट' क्षेप्यास्त्रहरू पठाउनेछन् र अमेरिकाले त्यसको सट्टाभर्ना गर्नेछ। युक्रेन हाल रुसको हवाई हमलाबाट जोगिन 'प्याट्रिअट' प्रतिरक्षा प्रणालीमा निर्भर छ।

रूटले युक्रेनका पक्षमा भएको सहमतिमा "क्षेप्यास्त्र र गोलाबारुद" पनि समावेश भएको बताए। ट्रम्पले अर्बौँ डलरका "उत्तम श्रेणीका अस्त्रहरू" युक्रेनलाई सघाउन "चाँडै रणभूमिमा" पठाइने बताएका छन्।

पुटिनलाई वार्ताका लागि दबाब

नेटो प्रमुख रूटले भ्लादिमिर पुटिनले युक्रेनबारे वार्तालाई गम्भीरतापूर्वक लिन पुनर्विचार गर्नुपर्ने बताएका छन्, जसमा ट्रम्पले सहमति जनाएका थिए। युक्रेनका राष्ट्रपति भोलोदोमिर जेलेन्स्कीले सामाजिक सञ्जाल 'एक्स' मार्फत ट्रम्पसँग फोनमा कुरा गरेको र युक्रेनलाई सहयोग गर्न तथा मानिसहरू मारिने क्रम रोकी न्यायपूर्ण शान्ति स्थापनाका लागि मिलेर काम गर्ने ट्रम्पको रुचिप्रति कृतज्ञता व्यक्त गरेका छन्। उनले रुसी हमलाबाट मानिसहरूलाई जोगाउन र आफ्नो अवस्थालाई बलियो बनाउन आवश्यक उपायबारे छलफल भएको तथा शान्ति हासिल गर्न हरसम्भव प्रयास गर्न तयार रहेको बताएका छन्।

आर्थिक दबाबको रणनीति

ट्रम्पले युक्रेनसँग शान्ति सहमति गराउनका लागि रुसमाथि आर्थिक दबाब बढाउने सङ्केत दिए। उनले यदि रुसले ५० दिनभित्र त्यस्तो सहमति गरेन भने अमेरिकाले रुसका व्यापारिक साझेदारहरूमाथि १०० प्रतिशत 'सेकन्डरी ट्यारिफ' लगाउने घोषणा गरे। यसको अर्थ रुससँग व्यापार गर्ने देशले अमेरिकालाई आफ्ना सामान बेच्न खोजेमा अतिरिक्त कर तिर्नुपर्नेछ। उदाहरणका लागि, यदि भारतले रुससँग तेल किन्ने क्रमलाई निरन्तरता दिएमा भारतमा उत्पादित सामान किन्ने अमेरिकी कम्पनीहरूले १०० प्रतिशत आयातकर तिर्नुपर्नेछ, जसले ती सामानहरूको मूल्य बढाउनेछ र अमेरिकी कम्पनीहरूलाई सस्तो विकल्प खोज्न बाध्य पार्नेछ।

यो रणनीतिको मुख्य उद्देश्य रुसी अर्थतन्त्रलाई कमजोर पार्नु हो, ताकि उसँग युक्रेनविरुद्धको युद्धका लागि आर्थिक स्रोतको अभाव होस्। रुसको राजस्वको झन्डै एकतिहाइ भाग तेल र ग्यासको बिक्रीबाट आउँछ, र १०० प्रतिशत ट्यारिफले रुसको अर्थतन्त्रमा गम्भीर असर पार्न सक्छ। सोमवारको घोषणापछि 'मस्को स्टक एक्सचेन्ज इन्डेक्स' बढेको देखिए पनि, यसअघि ट्रम्पले 'ठूलो घोषणा' हुने बताएपछि लगानीकर्ताहरू गम्भीर निर्णय आउन सक्ने अनुमान गरिरहेका थिए।

पुटिनसँगको सम्बन्ध र युक्रेनमा युद्धविराम

ह्वाइट हाउसमा पुनः आगमनको तयारी गरिरहेका ट्रम्पले यसपटक युक्रेनलाई नयाँ सैन्य साधन दिने वाचा गरेका छन्। यसअघि उनले रुस-युक्रेन द्वन्द्व सजिलै समाधान गर्न सकिने बताए पनि, त्यस दिशामा प्रगति नभएकोमा उनी असन्तुष्ट देखिएका छन्। पुटिनसँगको सम्बन्धबारे सोधिएको प्रश्नमा ट्रम्पले उनीहरूबीच "यसलाई समाधान गर्नुपर्छ भन्ने विषयमा धेरै कुराकानी हुने" बताए। यद्यपि, रुसी राष्ट्रपतिसँगको "ती मीठा फोनवार्ताहरू"पछि युक्रेनमा डरलाग्दा हवाई हमलाहरू हुने गरेको भन्दै उनले असन्तुष्टि व्यक्त गरे।

ट्रम्पले पुटिनलाई "अटेरी व्यक्ति" को संज्ञा दिँदै उनले विगतमा क्लिन्टन, बुश, ओबामा, बाइडनलगायत धेरै जनालाई मूर्ख बनाएको तर आफूलाई नसकेको बताए। "एउटा बिन्दुमा वार्ताले हुँदैन, कामकारबाही नै भएको हुनुपर्छ," उनले भने। यस वर्ष रुस र युक्रेनबीच युद्धविरामका लागि दुई पटक वार्ता भए पनि पुनः वार्ता गर्ने मिति भने तोकिएको छैन।

मस्कोको प्रतिक्रिया र अमेरिकी प्रशंसा

क्रेम्लिनले ट्रम्पको घोषणाबारे तत्काल कुनै प्रतिक्रिया नदिए पनि, मस्कोमा 'गम्भीर र घातक रणनीति' नआएको भन्दै केही राहत महसुस गरिएको देखिएको छ। क्रेम्लिनका विश्लेषकहरूले ट्यारिफ घोषणालाई "हावादारी" भन्दै यसले "युक्रेनमा शान्ति स्थापना गर्ने ट्रम्पको प्रयास परित्याग गरेको" सङ्केत दिएको टिप्पणी गरेका छन्। यद्यपि, ट्रम्पको यस निर्णयको अमेरिकामा डेमोक्र्याटिक पार्टीका नेताहरू तथा उनका अन्य आलोचकहरूले प्रशंसा गरेका छन्।