बेलायती नेपालीको बढ्दो लगानी: मातृभूमिमा आकर्षण

काठमाडौँ – नेपाल र बेलायतबीचको ऐतिहासिक सम्बन्धमा बेलायती नेपालीहरूको लगानीले नयाँ आयाम थपेको छ। हालै सम्पन्न नेपाल-बेलायत संसदीय मैत्री समूहको बैठकमा व्यवसायी राजेन्द्र खेतानले पोखराका हरेक दस होटलमध्ये एउटा बेलायतमा बसोबास गर्ने नेपालीको स्वामित्वमा रहेको तथ्य प्रस्तुत गरेका छन्। यो जानकारीले बेलायती नेपाली समुदायको नेपालको आर्थिक विकासमा बढ्दो चासो र संलग्नतालाई स्पष्ट पारेको छ।

बिहीबार सिंहदरबारमा बसेको नेपाल-बेलायत संसदीय मैत्री समूहको बैठक लगानी प्रवर्द्धन र नीति निर्माणका अनुभव आदानप्रदानमा केन्द्रित थियो। बैठकमा वेस्टमिनिस्टर फाउन्डेसन फर डेमोक्रेसी र नेपाल बेलायत यूके चेम्बर अफ कमर्सका पदाधिकारीहरूसँग छलफल भएको थियो।

समूह संयोजक विराजभक्त श्रेष्ठका अनुसार, वेस्टमिनिस्टर फाउन्डेसनसँग नेपाल र बेलायतको संसदीय अभ्यास र नीति निर्माण प्रक्रियाबारे अनुभव आदानप्रदान गर्ने समझदारी भएको छ। साथै, नेपाल बेलायत चेम्बर अफ कमर्ससँग दुई देशबीचको सम्भावित क्षेत्रहरूमा सहकार्य गर्ने र लगानी प्रवर्द्धनका लागि संसदीय कूटनीति प्रयोग गर्ने समझदारी पनि बनेको छ।

बैठकले यी दुई संस्थाहरूसँगको सहकार्यको मस्यौदा तयार पार्ने निर्णय गरेको छ। समूहले नेपाल-बेलायत सम्बन्धका संसदीय आयामहरूबारे परराष्ट्र मन्त्रालयसँग पनि छलफल गर्ने योजना बनाएको छ। यसले दुई देशबीचको सम्बन्धलाई अझ सुदृढ बनाउने र संसदीय कूटनीति एवं आर्थिक सहकार्यलाई बलियो बनाउने लक्ष्य राखेको छ।

बैठकमा वेस्टमिनिस्टर फाउन्डेसन फर डेमोक्रेसीका निर्देशक दिनेश वाग्लेले नेपालमा हालसम्म गरिएका गतिविधिहरू, समझदारीपत्रको खाका र भावी योजनाबारे प्रस्तुति दिएका थिए। त्यसैगरी, नेपाल-बेलायत चेम्बर अफ कमर्सका प्रमुख राजेन्द्र खेतानले नेपालमा लगानीको सम्भावना, बेलायती लगानीकर्ताहरूका लागि आकर्षक क्षेत्र, र दुई देशबीचको आर्थिक साझेदारीमा रहेका अवसर तथा चुनौतीहरूबारे आफ्ना धारणा राखेका थिए।

खेतानले बेलायतमा लगभग एक लाख नेपालीहरूको एक जीवन्त समाज रहेको बताए। उनका अनुसार बेलायतको कुनै पनि कुनामा आधा वा एक घण्टा हिँड्दा नेपाली नभेटिने वा नेपाली रेस्टुरेन्ट नपाइने ठाउँ लगभग छैन। यो समुदाय आर्थिक रूपमा धेरै बलियो भइसकेको र उनीहरू आफ्नो मातृभूमिको माटोमा लगानी गर्न तीव्र इच्छा राख्ने खेतानको भनाइ छ। विगत १०–२० वर्षको तुलनामा अहिलेको अवस्था धेरै फरक भइसकेको उनको टिप्पणी थियो, जसले बेलायती नेपाली समुदायको आर्थिक हैसियतमा आएको ठूलो परिवर्तनलाई संकेत गर्छ।

नेपालको विकासमा गैरआवासीय नेपाली (एनआरएन) हरूको लगानीलाई सधैं महत्त्वपूर्ण मानिँदै आएको छ। सीमित आन्तरिक रोजगारी र अवसरका कारण लाखौं नेपालीहरू संसारका विभिन्न भागमा श्रम गर्न बाध्य छन्, र उनीहरूले पठाउने रेमिट्यान्स देशको अर्थतन्त्रको मेरुदण्ड बनेको छ। पछिल्लो समय रेमिट्यान्सको साथै प्रत्यक्ष लगानीमार्फत पनि नेपालको अर्थतन्त्रमा योगदान दिने एनआरएनहरूको चाहना बढेको छ। बेलायतमा रहेका नेपालीहरू, विशेषगरी पूर्व-गोर्खा सैनिकहरू, स्वास्थ्यकर्मीहरू र विभिन्न व्यवसायमा संलग्न व्यक्तिहरू, आर्थिक रूपमा सक्षम भइसकेका छन् र उनीहरूको लगानीले जलविद्युत, पर्यटन, कृषि, शिक्षा, सूचना प्रविधि र पूर्वाधार विकास लगायतका क्षेत्रमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्न सक्ने सम्भावना छ।

यद्यपि, नेपालमा लगानीका लागि गैरआवासीय नेपालीहरूले विभिन्न चुनौतीहरू सामना गर्नुपर्ने हुन्छ। यसमा अक्सर नीतिगत अस्पष्टता, कानूनी जटिलता, प्रशासनिक झन्झट, र लगानी सुरक्षाको चिन्ता प्रमुख हुन्छन्। यी चुनौतीहरूलाई सम्बोधन गर्न सरकारले विशेष नीतिहरू र सरलीकृत प्रक्रियाहरू ल्याउनुपर्ने आवश्यकतामा जोड दिइँदै आएको छ।

पोखराको होटल क्षेत्रमा बेलायती नेपालीहरूको बढ्दो उपस्थिति एउटा सानो उदाहरण मात्र हो। बेलायतमा रहेका नेपालीहरूको सीप, ज्ञान, र पूँजीलाई नेपालको विकासमा सही तरिकाले परिचालन गर्न सकेमा यसले देशको अर्थतन्त्रमा ठूलो परिवर्तन ल्याउन सक्छ। यसका लागि दुवै देशका सरकार र सम्बन्धित निकायहरूबीच थप समन्वय र सहकार्यको आवश्यकता देखिन्छ।

मातृभूमिको माया र समृद्धिको चाहनाले बेलायती नेपालीहरू अब लगानीमार्फत नयाँ सेतु बन्दैछन्।